Trí tuệ nhân tạo và việc làm ở Việt Nam: Cơ hội, thách thức và một số khuyến nghị chính sách

Trí tuệ nhân tạo (AI) mang lại những cơ hội to lớn đối với việc làm như tăng năng suất, tạo việc làm mới, cải thiện cân bằng công việc - cuộc sống, có thể làm cho công việc linh hoạt hơn. Tuy nhiên, nó cũng mang lại những thách thức như thay thế, làm mất việc làm, cường độ công việc cao, nguy cơ làm tăng bất bình đẳng và gạt ra ngoài lề các nhóm dễ bị tổn thương. Thực tế này đặt ra những thách thức, đòi hỏi sự thay đổi trên các cấp độ khác nhau, nhất là đối với chính sách, pháp luật về việc làm. Các vấn đề về việc làm liên quan đến AI rất cần vai trò của chính phủ trong việc xây dựng các chính sách công để giải quyết những sự thay đổi lớn về công nghệ, cũng như phân phối thu nhập trong xã hội.

Dựa trên thực tế và những thảo luận trên thế giới và Việt Nam, tài liệu này tóm tắt những tác động lớn, cả tác động đã diễn ra và tác động tiềm năng của AI đối với việc làm ở Việt Nam; đưa ra một số khuyến nghị về chính sách quốc gia trong xem xét vấn đề AI với việc làm. Cụ thể là: chính sách việc làm nên tập trung thúc đẩy những vùng “cộng sinh” giữa con người và AI; đào tạo lại, đào tạo nâng cao về AI cho người lao động; hỗ trợ người lao động, doanh nghiệp chuyển đổi việc làm thích ứng với sự phát triển của AI, nhất là đối với các nhóm người dễ tổn thương; thừa nhận chính thức việc làm chăm sóc gia đình trong bối cảnh phát triển của AI.